XCOM là một series game chiến thuật theo lượt độc đáo, đưa góc nhìn từ trên xuống (top-down) của thể loại CRPG và tập trung mạnh mẽ vào các cuộc chạm trán đầy căng thẳng thay vì xây dựng thế giới hay cơ chế phức tạp. Kết quả là XCOM đã tạo dựng được bản sắc riêng, thậm chí khai sinh ra một “thể loại” game của riêng mình. Dù khó có tựa game nào tái tạo hoàn hảo cảm giác mà XCOM mang lại, vẫn có một số lựa chọn xuất sắc đến rất gần trải nghiệm đó, đặc biệt là những game chú trọng vào tính chiến thuật sâu sắc và độ thử thách cao.
Tiêu chí lựa chọn của chúng tôi là các game tập trung vào lối chơi chiến đấu chiến thuật căng thẳng. Điều này bao gồm việc bố trí đội hình để chiếm lợi thế trước kẻ thù, quản lý tài nguyên (điểm hành động, đạn dược, kỹ năng) và có tính năng “permadeath” (nhân vật chết vĩnh viễn) tùy chọn, khiến mỗi quyết định trở nên cực kỳ quan trọng và đầy rủi ro. Nếu bạn là fan của XCOM và đang tìm kiếm những thử thách tương tự, đây là 10 cái tên không thể bỏ qua.
10. Marvel’s Midnight Suns
Khi Marvel Gặp Gỡ Lối Chơi Chiến Thuật
Bạn có thể không ngờ một tựa game lấy bối cảnh vũ trụ Marvel lại có thể mang đến lối chơi tương đồng với XCOM, nhưng Marvel’s Midnight Suns được phát triển bởi Firaxis Games, chính là studio tạo ra XCOM. Vì vậy, họ biết chính xác cách để tạo ra một trải nghiệm chiến thuật đỉnh cao.
Lối chơi chiến đấu trong Midnight Suns ban đầu có vẻ quen thuộc với fan XCOM. Mặc dù cơ chế cốt lõi dựa trên hệ thống thẻ bài kết hợp với chiến thuật di chuyển và hành động, khác với hệ thống điểm hành động truyền thống của XCOM, nhưng các bản đồ chiến đấu, tầm quan trọng của vị trí nhân vật và tính chất theo lượt là rất tương đồng. Việc sử dụng địa hình, vật che chắn và phối hợp chiêu thức giữa các siêu anh hùng đòi hỏi tư duy chiến thuật sắc bén.
Điểm khác biệt lớn là Midnight Suns bổ sung yếu tố xã hội (social simulation) đáng kể vào công thức XCOM. Bạn có nhiều thời gian để tương tác, xây dựng mối quan hệ và tìm hiểu sâu hơn về dàn nhân vật Marvel kinh điển. Các cuộc chạm trán thường ngắn gọn hơn so với XCOM, khiến Midnight Suns trở thành lựa chọn tốt cho người mới bắt đầu làm quen với thể loại này hoặc những ai muốn một trải nghiệm tactical combat nhưng có nhịp độ nhanh hơn.
alt
9. Wasteland 3
Chiến Lược Giữa Ngày Tận Thế
Khi bắt đầu chơi Wasteland 3, nhiều người có thể chưa hình dung rõ. Tuy nhiên, game nhanh chóng gây ấn tượng với lối chơi RPG sâu sắc, kịch bản tuyệt vời và đặc biệt là hệ thống chiến đấu gợi nhớ đến XCOM.
Nếu bạn từng ước XCOM có thêm một thế giới rộng lớn hấp dẫn để khám phá, cơ chế RPG chuyên sâu cùng sự linh hoạt trong xây dựng nhân vật và đội hình, thì Wasteland 3 chính là giấc mơ thành hiện thực. Bạn có thể tùy chỉnh đội ngũ Ranger của mình theo vô vàn cách, lựa chọn ủng hộ các phe phái khác nhau và đắm chìm trong một thế giới hậu tận thế độc đáo.
Chiến đấu trong Wasteland 3 nhấn mạnh việc sử dụng vật che chắn và quản lý tài nguyên (đạn, máu, vật phẩm) để đạt hiệu quả cao nhất. Giống như XCOM, vị trí của từng nhân vật trên bản đồ chiến đấu quyết định khả năng sống sót và hiệu quả tấn công. Nếu muốn thử thách tột cùng, bạn có thể bật tùy chọn “permadeath” và xem liệu mình có thể tồn tại giữa vùng đất hoang tàn khi chỉ một sai lầm nhỏ cũng có thể khiến thành viên đội mình yêu thích hy sinh vĩnh viễn. Wasteland 3 thành công trong việc kết hợp chiều sâu RPG với sự căng thẳng của tactical combat.
alt
8. Warhammer 40k: Rogue Trader
Xả Súng Giữa Vũ Trụ Chết Chóc
Warhammer 40k: Rogue Trader là một bất ngờ thú vị trong thể loại CRPG, gợi nhớ lại thời kỳ hoàng kim của thể loại này cuối thập niên 90 với chiều sâu kịch bản và thế giới. Bên cạnh yếu tố RPG đồ sộ, game còn mang đến lối chơi chiến đấu theo lượt kiểu XCOM đầy căng thẳng, nhấn mạnh vào việc tận dụng vật che chắn trong mọi trận chiến và chứa đựng một lượng lớn yếu tố ngẫu nhiên (roll dice) quyết định liệu bạn có bắn trúng mục tiêu hay không.
Mọi yếu tố từ khoảng cách với kẻ thù, lớp nhân vật, loại vũ khí đều ảnh hưởng đến khả năng bắn trúng của bạn trong chiến đấu. Những lần “đổ xúc xắc” ẩn sau hậu trường khi bạn căn chỉnh đường đạn căng thẳng không kém gì trong XCOM. Rất nhiều kỹ năng và cơ chế trong game khuyến khích người chơi suy tính kỹ lưỡng về vị trí trước khi thực hiện hành động tấn công hoặc phòng thủ.
Ngoài lối chơi chiến thuật, bạn sẽ được khám phá một thế giới Warhammer 40k cực kỳ rộng lớn với vô số truyền thuyết, nhiệm vụ phụ, nhân vật được xây dựng tốt. Đây là một trải nghiệm CRPG tổng thể tuyệt vời kết hợp thành công với combat tactical đỉnh cao.
alt
7. Troubleshooter: Abandoned Children
XCOM Phong Cách Anime
Với những ai tìm kiếm lối chơi tương tự XCOM nhưng trong một bối cảnh và phong cách khác biệt, tôi thực sự khuyên bạn nên thử Troubleshooter: Abandoned Children. Game được trình bày theo cách rất giống XCOM, tập trung chủ yếu vào các nhiệm vụ dựa trên từng màn chơi. Nhưng chính những gì diễn ra trong các màn chơi đó mới làm nên sự đặc biệt của game.
Bạn vào vai một “Troubleshooter” mới, về cơ bản là một người giải quyết vấn đề hoặc chiến đấu chống tội phạm cấp thấp. Đội của bạn sở hữu nhiều sức mạnh khác nhau, và cốt truyện được kể thông qua các đoạn cắt cảnh và hội thoại theo phong cách anime. Toàn bộ trải nghiệm toát lên một phong cách và sức hút riêng.
Chiến đấu là điểm sáng của game, kết hợp cơ chế sử dụng vật che chắn kiểu XCOM với hệ thống xây dựng nhân vật cực kỳ chuyên sâu cho phép bạn tạo ra siêu anh hùng anime mà mình hằng mong ước. Mỗi nhân vật có cây kỹ năng và hệ thống “Mastery” phức tạp, khuyến khích người chơi thử nghiệm nhiều build khác nhau.
Câu chuyện được kể theo format gần giống một series TV, rất phù hợp với fan anime. Lối chơi chiến thuật đảm bảo làm hài lòng bất kỳ ai muốn “gãi đúng chỗ ngứa” của XCOM.
alt
6. Mutant Year Zero: Road to Eden
Những Sinh Vật Đột Biến Giữa Thế Giới Tan Vỡ
Mutant Year Zero: Road to Eden không hề giấu giếm nguồn cảm hứng của mình, và XCOM là nguồn cảm hứng lớn nhất. Lối chơi chiến đấu mang đậm tính chiến lược, sử dụng hiệu quả cơ chế vật che chắn và một cách tiếp cận độc đáo với lối chơi lén lút (stealth) để đưa công thức XCOM vào một bối cảnh hậu tận thế mới lạ và hấp dẫn.
Thế giới trong game gần như không còn bóng dáng con người. Những gì còn lại là các sinh vật đột biến, và họ đang cố gắng sinh tồn trong thế giới điên rồ này. Trên hành trình, bạn sẽ khám phá những khả năng mới, tìm kiếm đồng minh để gia nhập đội hình và tham gia vào các trận chiến gay cấn đòi hỏi lập kế hoạch cẩn thận và sử dụng nhân vật một cách chiến lược để giành chiến thắng.
Điểm đặc trưng là khả năng kết hợp combat tactical truyền thống với yếu tố lén lút trước khi giao tranh nổ ra, cho phép bạn định vị đội hình và loại bỏ bớt kẻ địch trước khi chuyển sang lối đánh theo lượt. Mỗi thành viên trong đội có bộ kỹ năng và khả năng độc đáo, việc tận dụng thế mạnh của họ là chìa khóa thành công.
alt
5. Vanguard Bandits
Robot Chiến Thuật Từ Quá Khứ
Hãy quay ngược thời gian với cái tên này, trở về năm 1998. Vâng, trên hệ máy PlayStation 1 cũng có những tựa game SRPG (Strategy RPG) xuất sắc. Một trong những cái tên hay nhất và có thể bị đánh giá thấp nhất thời bấy giờ chính là Vanguard Bandits.
Bạn điều khiển một nhóm hiệp sĩ và binh lính chiến đấu trong một cuộc nội chiến bằng cách sử dụng những robot khổng lồ (mech) được điều khiển bằng suy nghĩ.
Lối chơi chiến đấu ở đây hoàn toàn theo lượt, nhấn mạnh vào việc bố trí vị trí nhân vật (mech) trong mọi kịch bản, và các cuộc chạm trán có thể trở nên cực kỳ khốc liệt nếu kế hoạch của bạn sai lầm. Trước khi thực hiện đòn tấn công, bạn sẽ được xem những hoạt ảnh chiến đấu ấn tượng so với thời điểm game ra mắt, chứng kiến màn đấu tay đôi giữa các mech dựa trên lựa chọn phòng thủ, tấn công hay phản công của bạn.
Game cũng có các khả năng đặc biệt (special abilities) mà bạn có thể sử dụng để xoay chuyển cục diện trận chiến. Lối chơi chiến đấu gợi nhớ đến những gì một tựa game XCOM về mech có thể mang lại, và nhịp độ chuyển từ nhiệm vụ này sang nhiệm vụ khác cũng giữ được sự cuốn hút. Đây là một viên ngọc ẩn xứng đáng được khám phá và mang đến trải nghiệm gameplay mà fan XCOM chắc chắn sẽ yêu thích.
alt
4. King Arthur: Knight’s Tale
Truyền Thuyết Vua Arthur Theo Góc Nhìn Tăm Tối
King Arthur: Knight’s Tale mang đến một cách tiếp cận khác lạ cho truyền thuyết Vua Arthur nổi tiếng, đặt bạn vào vị trí của Sir Mordred, người đã giết Vua Arthur. Tuy nhiên, Arthur cũng đã tung ra đòn kết liễu, khiến cả hai cùng chết.
Trong game, Arthur được hồi sinh, trở nên điên loạn và tìm cách thống trị thế giới, nên Mordred được đưa trở lại để chấm dứt triều đại của hắn. Đây là một cách mở đầu hấp dẫn cho một câu chuyện cổ xưa, và phần còn lại của game cũng đi theo hướng đó.
Chiến đấu hoàn toàn theo lượt và diễn ra trên một hệ thống lưới ô vuông. Mọi yếu tố từ vị trí đặt nhân vật, việc sử dụng vật che chắn cho đến khả năng lập kế hoạch nhiều lượt đi phía trước đều cực kỳ quan trọng, bởi độ khó của game rất cao và bạn có thể dễ dàng bị áp đảo nếu không cân nhắc kỹ nhiều phương án.
Game cũng mang tính chất trưởng thành và đen tối, phù hợp với mức độ căng thẳng và chủ đề thường thấy trong các game XCOM. Và tất nhiên, game cũng có tùy chọn “permadeath” cho những ai muốn đối mặt với thử thách tối thượng, khiến mỗi thành viên trong đội đều có giá trị và rủi ro tiềm ẩn.
alt
3. Capes
Chiến Thuật Siêu Anh Hùng
Capes mang đến một trong những trải nghiệm chiến đấu chiến thuật tốt nhất hiện nay bằng cách đặt bạn vào vai một nhóm siêu anh hùng đang cố gắng giành lại thành phố đã bị bọn phản diện chiếm đóng từ lâu.
Trong game, bạn cùng đội của mình sẽ đối đầu với kẻ thù trong nhiều kịch bản khác nhau. Việc tìm ra phương án hành động tốt nhất trong mỗi lượt biến game thành một dạng game giải đố chiến thuật đầy thử thách. Bộ sức mạnh của các siêu anh hùng là vô cùng đa dạng, cho phép bạn dịch chuyển tức thời, triệu hồi gai băng và hàng loạt khả năng ấn tượng khác khiến màn hình rực rỡ.
Cốt truyện cũng rất thú vị, mang hơi hướng nhẹ nhàng nhưng có thể nhanh chóng chuyển sang các sự kiện nghiêm trọng. Đội hình của bạn gồm những nhân vật có cá tính độc đáo và phát triển theo thời gian.
Đây là một góc nhìn khác về thể loại tactical, với quy mô tương đối gọn gàng nhưng chắc chắn rất đáng để thử, đặc biệt nếu bạn thích chủ đề siêu anh hùng và lối chơi dựa trên việc kết hợp các siêu năng lực.
alt
2. Darkest Dungeon
Đau Đớn Tột Cùng Biến Thành Game
Nhìn bề ngoài, bạn có thể không thấy sự tương đồng giữa Darkest Dungeon và XCOM ngay lập tức. Tuy nhiên, khi bắt đầu chơi, bạn sẽ thấy mình xây dựng một căn cứ, tuyển mộ những nhân vật mới mạnh mẽ hơn, quản lý thương tích của các nhân vật đã sử dụng và tham gia vào các trận chiến có tính chiến lược sâu sắc, rủi ro cực cao với “permadeath” được tích hợp sẵn vào lối chơi cốt lõi.
Nếu nhìn theo góc độ đó, đây chắc chắn là một tựa game dành cho fan XCOM. Bạn sẽ không có cơ chế vật che chắn như XCOM, thay vào đó là chiến đấu theo lượt trên một mặt phẳng 2D, nhưng vị trí của nhân vật vẫn cực kỳ quan trọng. Mỗi đòn đánh hoặc bắn vào kẻ thù đều phải được tính toán cẩn thận, nếu không bạn sẽ phải chịu đựng cái kết bi thảm cho một trong những người hùng yêu quý của mình. Yếu tố căng thẳng đến từ việc quản lý chỉ số Stress của nhân vật, đối mặt với sự điên loạn và những quyết định khó khăn trong hầm ngục tăm tối.
XCOM luôn là một tựa game mang tính hardcore cao. Từng trải qua Darkest Dungeon, tôi chưa bao giờ cảm thấy căng thẳng khi chơi game như với tựa game này. Nếu bạn yêu thích những khoảnh khắc đưa ra quyết định cân não và áp lực cao, hãy thử Darkest Dungeon, bạn sẽ không thất vọng.
alt
1. Valkyria Chronicles
Thế Chiến II Phong Cách Anime
Valkyria Chronicles là một series game giống như hình ảnh phản chiếu của XCOM, nhưng được phủ lên một lớp lọc anime và bối cảnh Thế chiến II giả tưởng. Game bao gồm việc xây dựng và phát triển các đồng minh (đơn vị) mới, mỗi người đều có những khả năng độc đáo, và lối chơi chiến thuật cực kỳ sâu sắc, nơi một sai lầm có thể là dấu chấm hết vĩnh viễn cho một nhân vật của bạn (nếu họ bị hạ gục và bạn không cứu kịp trong một vài lượt).
Lối chơi chiến đấu gợi nhớ mạnh mẽ đến XCOM, sử dụng súng ống, tận dụng vật che chắn, có nhiều loại đơn vị khác nhau cũng như khả năng bắn trượt mục tiêu tùy thuộc vào vị trí và chỉ số. Hệ thống chiến đấu “BLiTZ” kết hợp di chuyển thời gian thực với hành động theo lượt mang đến cảm giác vừa quen vừa lạ.
Mỗi trận chiến thường kéo dài, nhưng luôn hấp dẫn nhờ lồng tiếng tuyệt vời, thiết kế màn chơi thông minh và cốt truyện lôi cuốn giữ cho toàn bộ trải nghiệm liền mạch. Có 4 phần game chính trong series, mỗi phần đều mang đến những điểm mới, nhưng lối chơi chiến thuật xuất sắc luôn là trụ cột và đảm bảo bất kỳ fan nào của thể loại này cũng sẽ hài lòng. Đây là lựa chọn hàng đầu cho những ai muốn tìm kiếm trải nghiệm chiến thuật theo lượt đỉnh cao với “gia vị” độc đáo.
alt
Kết luận:
XCOM đã định nghĩa lại khái niệm về game chiến thuật theo lượt hiện đại với sự căng thẳng, tính rủi ro và chiều sâu chiến thuật. Danh sách 10 game trên đây, từ những cái tên đình đám như Marvel’s Midnight Suns và Wasteland 3, cho đến những viên ngọc ẩn như Troubleshooter và Vanguard Bandits, đều chia sẻ ít nhất một hoặc nhiều yếu tố cốt lõi làm nên sự hấp dẫn của XCOM. Dù là cơ chế vật che chắn, tầm quan trọng của vị trí, tính năng permadeath, hay đơn giản là sự cần thiết phải suy tính kỹ lưỡng từng nước đi, những tựa game này chắc chắn sẽ làm hài lòng những game thủ yêu thích thử thách trí tuệ và sự căng thẳng trong từng trận đánh.
Nếu bạn đã “phá đảo” XCOM và muốn tìm kiếm trải nghiệm tương tự, đừng ngần ngại thử sức với những cái tên này. Mỗi game đều có nét độc đáo riêng, nhưng đều mang trong mình tinh thần “một sai lầm có thể trả giá đắt” mà fan XCOM trân trọng.
Hãy tải game và trải nghiệm ngay, hoặc chia sẻ tựa game chiến thuật theo lượt yêu thích của bạn ở phần bình luận bên dưới!
